Atilla Köprülüo?lu

 

"Bir kitab? okurken geçen iki saatin, ömrümün birçok senelerinden daha dolu, daha ehemmiyetli oldu?unu fark edince, insan hayat?n?n ürkütücü hiçli?ini dü?ünür ve yeis içinde kal?rd?m." 

(Kürk Mantolu Madonna)

 

Bu hayatta mutlu olman?n yolu beklentiyi dü?ük tutmakt?r.

Yoksa kanatlar?ndan vurulmu? ku?a dönersin(Sabahattin Ali)

 

Ba?tan yazal?m;

De?eri sonradan anla??lan/bilinen Romanc? ?air’imizdir Sabahattin Ali.

Herkesin kalplerine dokunmay? ba?arabilen bir sevgi/yaz?n emekçisidir

 

***

89 y?l önce yazd??? "De?irmen"; ilk öykü kitab?d?r 

Sabahattin Ali’nin...

"Kuyucakl? Yusuf’’, ‘’?çimizdeki ?eytan’’,

’’Kürk Mantolu Madonna’’, 

S?rça Kö?k’’, 

‘’Yeni Dünya’’, ’’Can?m Aliye, Ruhum Filiz’’ de 

en çok okunan yap?tlar? aras?ndad?r.

‘’Can?m Aliye, Ruhum Filiz’’,  dert çemberi oldu?u 

günlerde  ailesine olan ba?l?l???n? anlat?r.

O kitaptan tarihsiz bir mektubun al?nt?s?;

‘’Sen nas?ls?n ? 

Keyfin yolunda m?? 

Sevgilim, Filiz’im nas?l? Onun bir 

foto?rafç?da hiç olmazsa vesikal?k 

bir resmini ç?kart?p gönder.

?kinizi de fevkalede görece?im geldi.’’

 

***

Mektuplar? çok ama çok ünlüdür.

‘’Etraf?n s?kt??? zaman kitap oku.

Ben ?imdiye kadar her?eyden çok 

kitaplar?m? severdim. 

Bundan sonra her ?eyden çok seni sevece?im ve 

kitaplar? beraber sevece?iz.

Bana en felaketli günlerimde kitaplar?m 

arkada? oldu.’’sat?rlar?n? yazm??t?r e?ine örne?in.

‘’Beni en güzel günümde sebepsiz bir keder 

al?r’’ sözleriyle ba?layan ‘’Melankoli’’yi 

Nahid F?ratl? yazm??t?r.

Sabahattin Ali’nin mektuplar?n?n aç?k artt?rma 

ile sat??? gazetelere haber olmu?tur.

 

***

Her biri Sabahattin Ali ?iiri olan popüler ?ark?lardan da söz edelim.

‘’Leylim Ley’’..

Zülfü Livaneli bestesidir ve mar? gibi dillerdedir günümüzde;

’’Yedi y?ld?r u?ramad?m yurduma/ Dert orta?? aramad?m 

derdime/ Geleceksen bir gün dü?üp ard?ma/ Kula de?il yüre?ine sor beni’’

‘’Ald?rma Gönül’’..

Edip Akbayram dahil birçok 

ünlünün seslendirdi?i Kerem Güney bestesidir;

‘’Ba??n öne e?ilmesin/Ald?rma gönül ald?rma/

A?lad???n duyulmas?n/Ald?rma gönül ald?rma’’

Dizilere de isim olan; 

‘’E?k?ya Dünyaya Hükümdar Olmaz’’…

‘’Y?l 1341 nefsime uydum

Sebep oldu ?eytan bir cana k?yd?m

Katil defterine ad?n? koydum

E?k?ya dünyaya hükümdar olmaz

Sen üzülme anam benim dertlerim çoktur

Çekti?im çilenin hesab? yoktur

Yi?itlik yolunda üstüme yoktur

E?k?ya dünyaya hükümdar olmaz’’

Ahmet Kaya’n?n ünlendirdi?i ‘’Geçmiyor Günler’’..

‘’Burda çiçekler açm?yor/ Ku?lar süzülüp  uçmuyor/ 

Y?ld?zlar ???k saçm?yor/ Geçmiyor günler geçmiyor’’

Volkan Konak’?n yorumlad??? ‘’Göklerde Kartal Gibiydim’’

Hani ‘’Göklerde kartal gibiydim/ Kanatlar?mdan 

vuruldum/ Mor Çiçekli dal gibiydim/

Bahar vaktinde k?r?ld?m’’ dizeleriyle ba?layan…

‘’Çocuklar Gibi’’, Nükhet Duru’nun tan?tt??? 

‘’Ben Sana Vurgunum’’,’’Benim Meskenim Da?lar’’ da bilinen sevilen di?er ?iir ve ?ark?lard?r.

 

***

41 y?ll?k ya?am?na çok say?da ?iir öykü s??d?rand?r Sabahattin Ali.

‘’Toplumcu gerçekçi’’ ak?m?n?n bir üyesi olarak ‘’edebiyat büyü?üdür’’ o!

Bu nedenle de zindana at?lm??, çok da i?siz kalm??t?r.

Edebiyat dergileri, ’'Dünya ?airimiz’’ Nâz?m Hikmet'in,

Sabahattin Ali’yi daha çok erken bir tarihte, 

yazar?n ilk roman? olan “?çimizdeki ?eytan” ile 

toplumcu gerçekçili?in roman alan?ndaki -en yetkin temsilcisi-

ilan etti?ini yazar.

Yazar Mahmut Üstün; “Sevgi” kavram?n?n 

Sabahattin Ali’nin edebi ki?ili?inin 

?ekillenmesinde oldu?u kadar elbette ve kaç?n?lmaz olarak siyasal ki?ili?inin ?ekillenmesinde de kilit bir role sahip oldu?unu, döneminin pek çok ayd?n ve siyasal ki?isi gibi onun da ilk önce vatan?n dü?man çizmesi alt?nda inlemesinin kederi ve özgür ve ba??ms?z bir vatan özleminin çekicili?i ile vatanseverlik bayra??n?n alt?nda yeralm??l???ndan söz eder.

 

***

Sürekli polis takibine al??m??t?r da Sabahattin Ali.

Bu gülümseten anektod

H?fz? Topuz’un ‘’Eski Dostlar’’ kitab?ndand?r;

‘’Sabahattin Ali, ö?retmenlik yapt??? günlerde 

bir ?stanbul dönü?ü Ayd?n’da istasyonda trenden iner.

Bir bakar ki yine sivil polis takibinde.

Elinde iki valiz vard?r, havada s?cak m? s?cakt?r.

Aniden durur, pe?inden gelen polise ‘nas?l olsa 

eve kadar geleceksin,?u valizin birini de sen ta??y?ver.’

Polis memuru önce  ?a??r?r, ard?ndan ‘’Peki. ?nsanl?k öldü mü’’ yan?t?n? verir.

?kisinin de elinde birer valiz -iki eski dost gibi-

ahbapl?k ede ede eve kadar giderler!’’

 

****

"Kimseyle hiçbir konuda yar?? halinde de?ilim. Kimseden ak?ll?, kimseden güzel ya da kimseden iyi olma gibi bir iddiam yok. Kimse için 'en' de?ilim, 'daha' de?ilim. Bu devasa iddias?zl???n verdi?i özgürlü?ün hastas?y?m..."der hep...

 

***

Ölümü oldukça dramatiktir Sabahattin Ali’nin.

Üzerindeki fa?ist bask? ve tehditlere, ekonomik 

ku?atmaya dayanamam??

yurt d???na kaçmaya karar vermi?tir.

Yolda, kendisine ?oförlük yapan, 

daha sonra hakk?nda M?T’çi oldu?u öne sürülen

ki?i taraf?ndan K?rklareli’de vah?ice katledilmi?tir. 

Cesedi aylar sonra tan?namaz bir halde bulunmu?tur.

Tarih 2 Nisan 1948’dir.

Mezar? belli de?ildir.

76 y?ld?r kay?pt?r Sabahattin Ali.

 

***

Sabahattin Ali bugün tam da 117 ya??nda.

Onu ?u sözleriyle ‘’sevgi ve özlemle’’ anal?m;

‘’?nsan ba?kalar?na yard?m etti?i, ba?kalar?n? sevdi?i kadar yükselir. Dünyada hayat?n bir tek manas? varsa o da sevmektir. Hatta mukabele edilmesini bile beklemeden sadece sevmek. Ba?ka bir insan? bahtiyar edebilmek, kendini bahtiyar edebilmekten daha güç fakat daha insancad?r.’'

 

****

O,

“sat?n al?namayan” ?eyleri severdi;

Deniz gibi, gökyüzü gibi, sevgi gibi..,

Her?eyin “sat?l?k” oldu?u bu dünyadan Sabahattin Ali geçti...

 

****

Yaz?n?n finali de onun en sevdi?im sözlerinden biri olsun;

"Herkese içindeki iyilik kadar iyi bir hayat dilerim."